💻 Sistem Bilgi Komutları
📋 İçindekiler
Tarih ve Saat
📅 date - Tarih ve Saat
bash
# Mevcut tarih ve saat
date
# Özel format
date "+%Y-%m-%d %H:%M:%S"
# Dosyaya kaydetme
date > tarih_bilgisi.txt
⏰ uptime - Sistem Açık Kalma Süresi
bash
# Sistem ne kadar süredir açık
uptime
# Örnek çıktı:
# 14:23:45 up 2 days, 4:15, 2 users, load average: 0.15, 0.25, 0.20
İşlem Yönetimi
🔄 ps - Çalışan İşlemler
bash
# Mevcut kullanıcının işlemleri
ps
# Tüm işlemler
ps aux
# Belirli işlem arama
ps aux | grep firefox
🎯 top - Canlı İşlem İzleme
bash
# Canlı işlem izleme
top
# Sadece belirli sayıda işlem göster
top -n 10
# CPU kullanımına göre sırala
top -o %CPU
🔪 kill - İşlem Sonlandırma
bash
# İşlem ID'si ile sonlandır
kill 1234
# Zorla sonlandır
kill -9 1234
# İsme göre sonlandır
pkill firefox
Disk Kullanımı
💽 df - Disk Kullanımı
bash
# Disk kullanımı (bayt cinsinden)
df
# İnsanların okuyabileceği format (MB, GB)
df -h
# Belirli dosya sistemini gösterme
df -h /
📊 du - Dizin Boyutu
bash
# Mevcut dizinin boyutu
du -sh .
# Alt dizinlerin boyutları
du -sh */
# En büyük 10 dosya/klasör
du -sh * | sort -hr | head -10
Bellek Kullanımı
🧠 free - Bellek Kullanımı
bash
# Bellek durumu
free
# İnsanların okuyabileceği format
free -h
# Sürekli güncelleme (3 saniyede bir)
free -h -s 3
Sistem Durumu
📈 htop - Gelişmiş Sistem İzleme
bash
# Gelişmiş sistem izleme (kurulu değilse)
sudo apt install htop
htop
🌡️ sensors - Sıcaklık Bilgileri
bash
# Sistem sıcaklığı (kurulu değilse)
sudo apt install lm-sensors
sensors
🔧 lscpu - CPU Bilgileri
bash
# CPU detayları
lscpu
# Sadece model adı
lscpu | grep "Model name"
Kullanıcı Bilgileri
👤 whoami - Kullanıcı Bilgisi
bash
# Mevcut kullanıcı adı
whoami
# Çıktı: kali
👥 groups - Grup Bilgileri
bash
# Mevcut kullanıcının grupları
groups
# Belirli kullanıcının grupları
groups kali
🆔 id - Detaylı Kullanıcı Bilgisi
bash
# Kullanıcı ve grup ID'leri
id
# Çıktı örneği:
# uid=1000(kali) gid=1000(kali) groups=1000(kali),27(sudo)
👥 who - Giriş Yapan Kullanıcılar
bash
# Şu anda giriş yapan kullanıcılar
who
# Son giriş yapan kullanıcılar
last
🎯 Pratik Örnekler
Örnek 1: Sistem Raporu Oluşturma
bash
# Sistem raporu klasörü oluştur
mkdir -p ~/sistem_raporlari
# Tarih bilgisini kaydet
date "+%Y-%m-%d %H:%M:%S - Sistem Zamanı" > ~/sistem_raporlari/tarih_bilgisi.txt
# Çalışan işlemleri kaydet
ps aux > ~/sistem_raporlari/islemler.txt
# Disk kullanım bilgilerini kaydet
df -h > ~/sistem_raporlari/disk_bilgisi.txt
# Bellek bilgilerini kaydet
free -h > ~/sistem_raporlari/bellek_bilgisi.txt
Örnek 2: Sistem Performans İzleme
bash
# CPU kullanımını izle
top -b -n 1 | grep "Cpu(s)"
# Bellek kullanımını izle
free -h | grep "Mem"
# Disk kullanımını izle
df -h / | tail -1
Örnek 3: İşlem Analizi
bash
# En çok CPU kullanan 5 işlem
ps aux --sort=-%cpu | head -6
# En çok bellek kullanan 5 işlem
ps aux --sort=-%mem | head -6
# Belirli kullanıcının işlemleri
ps aux | grep kali
🔗 İlgili Konular
Bu ders, sistem bilgilerini öğrenmek için hazırlanmıştır. Sistem izleme araçlarını etkin kullanın!